1. Prawa przeszczepiania tkanek i rodzaje przeszczepów; 2. O istocie i mechanizmach reakcji odrzucania przeszczepu; 3. O chimerach i tolerancji wobec obcych i własnych komórek; 4. Próby wywołania stanu tolerancji u dorosłych. Przeszczepianie szpiku oraz nerek u ludzi; 5. Przypadki przyjmowania się przeszczepów allogenicznych. Magazyny „części zamiennych”. [G]

1. Immunologia przeszczepów; 2. Przygotowanie dawców do pobrania narządów; 3. Pobranie wielonarządowe; 4. Przeszczep serca; 5. Przeszczep płuc ; 6. Przeszczep serca i płuc; 7. Przeszczepianie nerek; 8. Przeszczep wątroby; 9. Przeszczepianie trzustki ; 10. Przeszczepianie jelita; 11. Przeszczepianie hematopoetycznych komórek macierzystych; 12. Immunosupresja w transplantacji organów; 13. Ocena stanu odżywienia i znaczenie kliniczne modyfikacji sposobu żywienia w transplantologii; 4. Aspekty prawne, organizacja pobierania i przeszczepiania narządów unaczynionych w Polsce; 5. Zabiegi transplantacyjne w perspektywie etycznej i społecznej. [k]

Wojciech Rowliński, Wprowadzenie. Historia medycyny transplantacyjnej; 1. Część ogólna; 1.1. Maria Nowaczyk, Andrzej Górski, Podstawy immunologii transplantacyjnej; 1.2. Janusz Wałaszewski, Danuta Stryjecka-Rowińska, Dawcy narządów unaczynionych; Zmarły dawca narządów; Żywy dawca narządów; 1.3. Romuald Bohatyrewicz, Arystarch Makowski, Stanisław Kępiński, Rozpoznawanie śmierci mózgu; Ewolucja koncepcji rozpoznawania śmierci; Mechanizm śmierci mózgu; Procedura rozpoznawania śmierci mózgu; Konsekwencje wyboru koncepcji śmierci mózgu; 1.4. Wojciech Rowiński, Aspekty prawne przeszczepiania narządów w Polsce. Historia, stan obecny i perspektywy; 1.5. Eleonora Zielińska, Polska ustawa transplantacyjna w świetle uregulowań międzynarodowych; 1.6. Janusz Wałaszewski, Danuta Stryjecka-Rowińska, Organizacja pobierania i przeszczepiania narządów unaczynionych w Polsce; 1.7. Danuta Stryjecka-Rowińska, Janusz Wałaszewski, Alokacja narządów unaczynionych; 1.8. Maria Nowaczyk, Monika Sankowska, Grażyna Korczak-Kowalska, Iwona Podobińska, Andrzej Górski, Dobór immunologiczny dawcy i biorcy przeszczepu; Antygeny zgodności tkankowej; Znaczenie zgodności w zakresie układu HLA w przeszczepianiu narządów; Test mikrocytotoksyczny; 1.9. Maciej Kosieradzki, Roman Danielewicz Uszkodzenie niedokrwienne narządów i ich przechowywanie; Zmiany niedokrwienne w narządach w okresie przedzgonnym; Zmiany w narządach w okresie przechowywania; Zmiany w narządach a czas wykonywania zespoleń naczyniowych; Zaburzenia rozwijające się w okresie reperfuzji; 1.10. Antonio J. Aldrete, Ewa Mayzner- Zawadzka, Znieczulenie do operacji przeszczepienia narządu. Wyzwania dla anestezji transplantacyjnej; Przeszczepienia nerek; Przeszczepienia serca; Przeszczepienia płuca; Przeszczepienia wątroby; Przeszczepienia trzustki; 1.11. Leczenie immunosupresyjne po przeszczepieniu narządów unaczynionych; Mieczysław Lao, Teresa Bączkowska, Leki immunosupresyjne; Mieczysław Lao, Leszek Pączek, Wojciecz Rowiński, Protokoły immunosupresji w przeszczepieniu narządów unaczynionych; 1.12. Zmiany histopatologiczne w przeszczepionym narządzie; Agnieszka Perkowska-Ptasińska, Histopatologia zmian w przeszczepie nerki; Barbara Górnicka, Bogna Ziarkiewicz-Wróblewska; Histopatologia zmian w przeszczepie wątroby; 1.13. Ryszard A. Pacho, Olgierd K. Rowiński, Włodzimierz Chmielewski, Badania obrazowe w transplantalogii; Ocena przeszczepionej wątroby; Ocena przeszczepionej nerki; Ocena przeszczepionej trzustki; 1.14. Zakażenia po przeszczepieniu narządu lub szpiku; Magdalena Durlik, Jadwiga Meszaros, Uwagi ogólne; Magdalena Durlik, Jadwiga Meszaros, Zakażenia wirusowe; Jadwiga Meszaros, Zakażenia bakteryjne i grzybicze; 15. Wiesław Wiktor Jędrzejczak, Liliana Gradowska, Zaburzenia hematologiczne i onkologiczne u chorych po przeszczepieniu narządu lub szpiku; Patogenaza zaburzeń i ich ogólny podział; Zaburzenia hematologiczne; Zaburzenia onkologiczne; Wspomaganie przeszczepień narządów przeszczepieniem szpiku; 1.16. Waldemar L. Olszewski, Międzygatunkowe przeszczepianie tkanek i narządów (ksenotransplantacje). Problemy biologiczne i kliniczne; Aspekty biologiczne; Próby przeszczepienia w klinice; Proces odrzucania ksenoprzeszczepu; Odrzucanie przewlekłe ksenoprzeszczepu; Metody hamowania procesu odrzucania nadostrego; Przeszczepianie ksenogenicznych wysp trzustki; Zakażenia odzwierzęce po ksenoprzeszczepieniu; Perspektywy ksenoprzeszczepiania tkanek i narządów; 1.17. Leszek Pączek, Marek Krawczyk, Perspektywy transplantologii; Tolerancja immunologiczna; Ksenotransplantacje; Inżynieria tkankowa; Komórki macierzyste; Terapia biohybrydowa; Bioreaktory; Terapia genowa; 1.18. Wojciech Rowiński, Janusz Wałaszewski, Dorota Safjan, Marek Sajfan, Problemy etyczno-obyczajowe przeszczepiania narządów; Dystrybucja "możliwości leczenia"; Pobieranie narządów od zmarłych; Przeszczepianie narządów pobranych od osób żywych; Rola środków przekazu; Koszty leczenia. Czy warto (i wolno) wydawać pieniądze na przeszczepianie narządów?; 2. Część szczegółowa; 2.1. Jacek Szmidt, Magdalena Durlik, Przeszczepianie nerek; Biorcy nerek; Technika operacji; Powikłania chirurgiczne po przeszczepieniu nerki; Opieka nad pacjentem we wczesnym okresie po transplantacji nerki; Opieka nad pacjentem w pierwszym roku po transplantacji; Póżny okres po transplantacji; Wyniki przeszczepiania nerki; 2.2. Marek Krawczyk, Piotr Zaborowski, Leszek Pączek, Przeszczepianie wątroby; wskazania do przeszczepienia wątroby; Wybór czasu przeszczepiania wątroby; Przeciwwskazania do przeszczepienia wątroby; Technika operacji; Powikłania po przeszczepieniu wątroby; Leczenie immunosupresyjne; Opieka nad chorym we wczesnym okresie po przeszczepieniu wątroby; Długotrwałe prowadzenie chorych po przeszczepieniu wątroby, i. Retransplantacje wątroby; 2.3. Wojciech Rowiński, Magdalena Durlik, Przeszczepienie trzustki; Wskazania do przeszczepiania trzustki; Technika operacji; Powikłania po przeszczepieniu trzustki; Leczenie immunosupresyjne; Proces odrzucania przeszczepu; Wyniki przeszczepiania trzustki; 2.4. Piotr Fiedor, Marek Kołodziejczyk, Sławomir Fesołowicz, Janusz Rosiak, Marek Sabat, Przeszczepianie izolowanych wysp trzustki; Zamrażanie i bankowanie wysp wyizolowanych z trzustki ludzkiej; Alotransplantacja; Autotransplantacja; Powikłania; Monitorowanie czynności przeszczepu; Perspektywy; 2.5. Zbigniwe Religa, Przeszczepianie serca; Wskazania do przeszczepienia serca; Przeciwwskazania do przeszczepienia serca; Postępowanie z chorymi z ciężką niewydolnością serca hospitalizowanymi w Klinice Niewydolności Serca Instytutu Kardiologii; Dobór dawcy serca; Technika operacji; Leczenie immunosupresyjne; Monitorowanie reakcji odrzucania; Powikłania po przeszczepieniu serca; Wyniki przeszczepiania serca; 2.6. Marian Zembala, Roman Przybylski, Jacek Wojarski, Damian Czyżewski, Jerzy Nożyński, Michał Zakliczyński, Piotr Knapik, Przeszczepianie serca i płuc oraz jednego płuca i obu płuc; Wskazania i przeciwwskazania; Zakres operacji w wybranych chorobach płuc; Pozyskiwanie narządów; Dobór dawcy; Technika operacji; Leczenie immunosupresyjne; Odrzucanie przeszczepu; Odległe wyniki przeszczepiania płuc oraz serca i płuc; 2.7. Piotr Kaliciński, Ryszard Grenda, Przeszczepianie narządów jamy brzusznej u dzieci; Przeszczepianie nerek u dzieci, Przeszczepianie wątroby u dzieci; Przeszczepianie jelita i przeszczepianie wielonarządowe u dzieci; 2.8. Marek Pacholczyk, Beata Łągiewska, Przeszczepianie jelita i przszczepianie wielonarządowe; Wskazania i przeciwwskazania; Ocena dawcy i biorcy; Technika izolowanego przeszczepienia jelita; Patofizjologia przeszczepionego jelita i proces odrzucania; Opieka pooperacyjna; Leczenie immunosupresyjne; Powikłania; Wyniki; 2.9. Opieka nad chorymi w odległym okresie po przeszczepieniu narządu; Liliana Gradowska, Opieka nad chorymi po przeszczepieniu nerki; Urszula Ołdakowska-Jednak, Leszek Pączek, Opieka nad chorym po przeszczepieniu wątroby; Mirosław Garlicki, Opieka nad chorym po przeszczepieniu serca; 2.10. Jerzy Hołowiecki, Przeszczepianie szpiku i komórek krwiotwórczych z krwi obwodowej; Rozwój transplantacji szpiku; Fizjologiczne podstawy stosowania transplantacji komórek krwiotwórczych; Antygeny zgodności tkankowej i ogólne zasady doboru dawców; Dobór dawcy szpiku; Technika i przebieg etapów transplantacjikomórek krwiotwórczych z krwi lub szpiku; Powikłania związane z przeszczepianiem szpiku; Czynniki ryzyka przeszczepiania szpiku; Wskazania do przeszczepiania komórek krwiotwórczych; Wyniki przeszczepiania szpiku; Kierunki rozwoju przeszczepiania komórekkrwiotwórczych; 2.11. Biostatyczne przeszczepy tkankowe; Anna Dziedzic-Gocławska, Artur Kamiński, Bankowanie tkanek; Andrzej Komender, Janusz Komender, Definicje i zasady prawne związane z bankowaniem tkanek; Anna Dziedzic-Gocławska, Artur Kamiński, Procedury bankowania tkanek; Anna Dziedzic-Gocławska, Artur Kamiński, Badania związane z bankowaniem tkanek; Andrzej Komender, Janusz Komender, Zastosowanie przeszczepów biostatycznych w operacjach odtwórczych i wyniki leczenia; Anna Dziedzic-Gocławska, Artur Kamiński, Perspektywy działalności banków komórek i tkanek-inżynieria tkankowa in vitro; 2.12. Jerzy Szaflik, Przeszczepianie rogówki; Wskazania; Badanie przedoperacyjne i przygotowanie pacjenta; Bankowanie tkanek oka i wybór dawców; Techniki operacji; Przeszczepienie drżące; Przeszczepienia warstwowe; Przeszczepienia rąbkowe; Przeszczepienia rogówki u dzieci; Diagnostyka choroby przeszczepu; Leczenie odrzucania przeszczepu; 3. Eseje; 3.1. Tadeusz Orłowski, Narząd hybrydowy jako szczególna forma transplantacji; 3.2. Maciej Karcz, Witold Rużyłło, Problemy kardiologiczne u biorców przeszczepu alogenicznego; Ocena kardiologiczna potencjalnych biorców przeszczepu; Problemy kardiologiczne w odległym okresie po przeszczepieniu nerki; Problemy kardiologiczne w odległym okresie po przeszczepieniu innych narządów jamy brzusznej; 3.3. Zbigniew Gaciong, Nadciśnienie tętnicze po przeszczepieniu nerki; Nadciśnienie tętnicze u biorców przeszczepu nerki; Przyczyny nadciśnienia tętniczego po przeszczepieniu nerki; Wpływ nadciśnienia tętniczego na przeszczep nerki; Leczenie nadciśnienia tętniczego po przeszczepieniu nerki; 3.4. Urszula Ołdakowska-Jedynak, Leszek Pączek, Zaburzenia metaboliczne po przeszczepieniu narządu; Choroby metaboliczne kości; Zaburzenia gospodarki fosforanowej; Zaburzenia metabolizmu magnezu; Skrobiawica; Zaburzenia gospodarki węglowodanowej; Hiperurikemia; Hiperlipidemia u biorców aloprzeszczepu; Otyłośc; Niedobór masy ciała; Hiperhomocysteinemia; Kardiomiopatia metaboliczna; Miopatia po przeszczepieniu narządu; Poliglobulia potransplantacyjna; Zaburzenia hormonalne; 3.5. Maria Boratyńska, Mieczysław Lao, Przewlekła niewydolnośc aloprzeszczepu; Przewlekła nefropatia aloprzeszczepu nerki; Rola odpowiedzi immunologicznej w przewlekłym odrzucaniu; Hipotezy rozwoju przewlekłego odrzucania; Mechanizmy przewlekłego odrzucania; Czynniki ryzyka rozwoju przewlekłej nefropatii; Rozpoznanie przewlekłego odrzucania, przewleklego uszkodzenia aloprzeszczepu; Zapobieganie przewlekłej nefropatii; Leczenie przewlekłej nefropatii; 3.6. Joanna Pazik, Magdalena Durlik, Ciąża u pacjentki po przeszczepieniu narządu; Opieka nad ciężarną biorczynią narządu unaczyniowego; Wybrane powikłania ciąży u biorczyń przeszczepów narządowych; Potomstwo biorczyń przeszczepów narządowych; Leczenie immunosupresyjne a ciąża; Wpływ ciąży na czynność przeszczepionego narządu; 3.7. Andrzej Borkowski, Andrzej Chmura, Piotr Radziszewski, Przeszczepienie nerek u chorych z wadami lub kalectwem dróg moczowych; Zaburzenia wpływające na powodzenie przeszczepienia nerki; Diagnostyka czynnościowa dolnych dróg moczowych; Wybór metody leczenia; Trening i farmakoterapia pęcherza własnego; Farmakoterapia zaburzeń czynności dolnych dróg moczowych; Powiększenie pęcherza własnego; Przeszczepianie pęcherza do wstawki jelitowej lub szczelnego zbiornika; 3.8. Joanna Juskowa, Gorączka u chorych po przeszczepieniu narządu; 3.9. Janusz Cianciara, Przeszczepianie narządu u biorców zakażonych wirusami hepatotropowymi; Zakażenia HBV lub HCV u chorych z marskością wątroby; Nadostre wirusowe zapalenie wątroby typu B; Podsumowanie; 3.10. Jacek Różański, Mariusz Kuśmierczyk, Katarzyna Barańska, Przeszczepianie alogenicznych zastawek serca; Technika przygotowywania homografów; Leczenie wad zastawki aorty; Leczenie wad zastawki tętnicy płucnej; Leczenie wad zastawki mitralnej i trójdzielnej; Skorowidz [I].

1. Podstawy prawne i organizacyjne pobierania i przeszczepiania komórek, tkanek i narządów w Polsce; 2. Socjologiczne i psychologiczne aspekty pobierania narządów od zmarłych; 3. Dawstwo i pobieranie narządów; 4. Pielęgniarka jako koordynator transplantacyjny; 5. Techniki pobierania i przechowywania narządów od zmarłych dawców; 6. Pobieranie i przeszczepianie narządów od zmarłych w mechanizmie trwałego zatrzymania krążenia; 7. Immunologiczne podstawy przeszczepiania narządów; 8. Krajowa Lista Oczekujących na Przeszczepienie i wybór biorcy przeszczepu; 9. Leczenie immunosupresyjne; 10. Przeszczepianie nerek od zmarłych dawców; 11. Pobieranie i przeszczepianie nerek od żywych dawców; 12. Przeszczepianie trzustki i wysp trzustkowych; 13. Przeszczepianie wątroby; 14. Przeszczepianie serca; 15. Przeszczepianie płuc; 16. Przeszczepianie kończyny górnej; 17. Przeszczepianie twarzy; Przeszczepianie narządów jamy brzusznej u dzieci; 19. Przeszczepianie narządów pacjentom w wieku starszym; 20. Ciąża po przeszczepieniu narządu; 21. Kardiologiczna ocena biorcy przeszczepu narządów jamy brzusznej; 22. Zasady opieki długoterminowej nad biorcą przeszczepu; 23. Przeszczepianie szpiku i komórek krwiotwórczych; 24. Przeszczepianie rogówki; 25. Przeszczepy tkankowe i komórkowe; 26. Badania obrazowe dawcy i biorcy przeszczepu; 27. Ekonomiczne aspekty przeszczepiania narządów; 28. Historia medycyny transplantacyjnej; 29. Polska medycyna transplantacyjna w liczbach.[K]

Rozdział 1: Zagadnienia transplantacji w medycynie klinicznej; Rozdział 2: Zagadnienia transplantacji w świetle stanowiska organizacji międzynarodowych i prawa niektórych krajów europejskich; Rozdział 3: Ewolucja polskiego ustawodawstwa transplantacyjnego; Rozdział 4: Transplantacja ex mortus; Rozdział 5: Transplantacja ex vivo; Rozdział 6: Tajemnica lekarska w transplantacji; Rozdział 7: Zabieg transplantacji jako eksperyment lekarski; Rozdział 8: Karne aspekty sądowo-lekarskie w transplantacji; Rozdział 10: Odpowiedzialność karna lekarza za błędnie przeprowadzony zabieg transplantacji; Rozdział 11: Karne przepisy ustawy transplantacyjnej; Rozdział 12: Wnioski końcowe na tle ustawy transplantacyjnej; [k]

Rozdział 1: Życie jedyne , niepowtarzalne…-Wiesław Skrzyński; 1. Dlaczego ja; 2. Moje życie z chorobą; 3. Zawsze za wcześnie; 4. Dar nadziei; 5. Powrót do życia; 6. Wsparcie pilnie potrzebne; 7. Co dobrego może dać choroba?; 8. Zamiast zakończenia; Rozdział 2: Zalecenia dotyczące stylu życia dla pacjentów w trakcie chemioterapii; 1. Żywienie; 2. Leki; 3. Suplementy diety; 4. Szczepienia; 5. Mieszkanie; 6. Środowisko chorego; 7. Zasady higieny; 8. Zwierzęta domowe; 9. W gospodarstwach wiejskich; 10. Aktywność zawodowa; 11. Sport i rekreacja; 12. Środki transportu; 13. Prokreacja; 14. Inne zalecenia; 15. Łysienie; 16. Sytuacje szczególne; 17. Dieta w skrócie; Rozdział 3: Przeszczepianie krwiotwórczych komórek macierzystych; 1. Wstęp; 2. Przeszczepianie krwiotwórczych komórek macierzystych – podstawowe definicje; 3. Rys historyczny; 4. Źródła krwiotwórczych komórek macierzystych do przeszczepienia; 5. Zasady kwalifikowania biorców do przeszczepienia; 6. Przeszczepianie krwiotwórczych komórek macierzystych – szczegółowe wskazania; 7. Przeciwwskazania do przeszczepienia krwiotwórczych komórek macierzystych; 8. Etapy procedury przeszczepiania; 9. Przygotowanie do procedury; 10. Wymagania w stosunku do biorców komórek macierzystych krwiotworzenia; 11. Planowanie leczenia, które uwzględnia przeszczepienia KKM jako jednej z możliwości leczniczych; 12. Wykaz badań niezbędnych do wykonania przed przeszczepieniem KKM; 13. Dobór dawcy spokrewnionego; 14. Zasady poszukiwania dawców niespokrewnionych i ich badania; 15. Informacja dla chorego zakwalifikowanego do alotransplantacji; 16. Informacja dla chorego zakwalifikowanego do autotransplantacji; 17. Pobranie szpiku w sali operacyjnej; 18. Separacja komórek macierzystych krwiotworzenia z krwi obwodowej; 19. Przechowywanie komórek; 20. Wykonanie przeszczepienia; 21. Wczesny okres po podaniu przeszczepu; 22. Po wypisie z ośrodka przeszczepiania szpiku - wskazówki dla chorych; 23. Zalecenia przy wypisie po przeszczepieniu autologicznych komórek krwiotwórczych; 24. Zalecenia przy wypisie po przeszczepieniu alogenicznych komórek krwiotwórczych; 25. Sytuacje alarmowe; 26. Badania laboratoryjne wykonywane rutynowo u pacjentów poddanych aloHSCT; 27. Badania laboratoryjne wykonywane rutynowo u pacjentów poddanych autoHSCT; 28. Zasady przetaczania krwi i preparatów krwiopochodnych w transplantacjach alogenicznych komórek krwiotwórczych; 29. Najczęściej zadawane pytania; 30. Unikanie sytuacji niosących za sobą ryzyko zakażenia; 31. Dawca niespokrewniony; 32. Podsumowanie; 33. Piśmiennictwo.[JK]

1. Moralna strona racjonowania świadczeń zdrowotnych; 1.1. Definicja racjonowania świadczeń zdrowotnych; 1.2. Formy racjonowania; 1.3. Poziomy racjonowania; 1.4. Podstawowe zasady racjonowania; 1.5. Etapy ewolucji poglądów dotyczących sposobów racjonowania; 1.6. Etyczne aspekty kolejek do świadczeń zdrowotnych; 1.7. Moralna problematyka współpłacenia przez pacjentów za świadczenia zdrowotne; 1.8. Racjonowanie ekonomiczne i nieekonomiczne; 2. Etyka badań naukowych w medycynie; 2.1. Dokumenty etyczne i regulacje prawne dotyczące badań naukowych; 2.2. Problemy definicyjne. Zróżnicowanie typów i metod badań naukowych; 2.3. Etyczna strona doświadczeń z użyciem zwierząt; 2.4. Etyczne wymogi prowadzenia badań z użyciem ludzi; 2.5. Konflikt interesów w badaniach naukowych; 2.6. Próby kliniczne fazy I w onkologii; 3. Etyka transplantacji; 3.1. Zagadnienia definicyjne i niezbędne wyjaśnienia medyczne; 3.2. Definiowanie śmierci; 3.3. Modele pozyskiwania narządów; 3.4. Moralne problemy dystrybucji narządów do przeszczepów; 3.5. Moralne aspekty przeszczepów wielonarządowych; 3.6. Moralna problematyka ksenotransplantacji; 3.7. Moralnie kontrowersyjne strategie zmniejszania strukturalnego niedoboru narządów; 4. Moralno-prawne aspekty błędów medycznych; 4.1. Problematyka błędów medycznych; 4.2. Bezpieczeństwo pacjentów; 4.3. Realizacja nakazu sprawiedliwości; 4.4. Jatrogenny aspekt profilaktyki i edukacji zdrowotnej; 4.5. Etyczna problematyka informowania pacjentów o błędach popełnianych przez lekarzy; 4.6. Błąd i finanse. [JR]