1. Duchowość; 2. Sztuka; 3. Społeczeństwo;

Cz. 1. Hanna Komorowska, Polska polityka językowe na tle innych krajów Unii Europejskiej; Cz. 2. Kształcenie językowe a kształcenie ogólne; Rozdział 1. Lucyna Aleksandrowicz-Pędlich, Interkulturowość w kształceniu językowym w Polsce i innych krajach; Rozdział 2. Magda Roda, Edukacja bilingwalna w Polsce na tle innych krajów Unii Europejskiej (CLIL, języki mniejszości narodowych, szkoły matury międzynarodowej; Rozdział 3. Elżbieta Gajek, Technologia informacyjna i komunikacyjna (TIK) w edukacji językowej w Polsce i innych krajach europejskich; Rozdział 4. Paweł Poszytek, Wykorzystanie programów unijnych przez polskie instytucje edukacyjne na tle innych krajów europejskich; Cz. 3. Kształcenie językowe w systemie edukacji; Rozdział 1. Agnieszka Otwinowska-Kasztelanic, Programy i materiały nauczania w szkolnictwie podstawowym Polski i innych krajów Unii Europejskiej a rekomendacje Rady Europy i Unii Europejskiej; Rozdział 2. Ewelina Debaene, Edukacja językowa w polskim szkolnictwie gimnazjalnym na tle rozwiązań europejskich; Rozdział 3. Małgorzata Piasecka, Jakość kształcenia w szkole wyższej w Polsce i innych krajach europejskich; Cz. 4. Kształcenie nauczycieli; Rozdział 1. Małgorzata Dąbrowska, Kształcenie nauczycieli w Polsce a rozwiązania europejskie; Rozdział 2. Anna Kulińska, Mentoring w Polsce i innych krajach. [M]

Część1 : Wprowadzenie do psychologii różnic indywidualnych; Rozdział 1 : Krótka historia psychologii różnic indywidualnych; 1.1.  Różnice między ludźmi jako przedmiot rozważań filozofów i lekarzy w okresie przeddarwinowskim; 1.2.  Początki badań empirycznych nad różnicami indywidualnymi; 1.3.  Wkład Allporta w teorie osobowości oparte na koncepcji różnic indywidualnych; 1.4.  Podsumowanie; Rozdział 2 : Różnice indywidualne i pojęcia służące do ich opisu; 2.1.  Jednostka (człowiek, zwierzę) jako zjawisko niepowtarzalne; 2.2.  Cecha i pochodne od niej konstrukty jako podstawowe kategorie służące do opisu różnic indywidualnych; 2.3.  Typ jako kategoria klasyfikacyjna oparta na koncepcji cech; 2.4.  Podsumowanie; Rozdział 3. Determinanty różnic indywidualnych; 3.1.  Nieporozumienie wokół sporu: „dziedziczność czy środowisko?”; 3.2.  Selekcja jako źródło wnioskowania o wkładzie dziedziczności i środowiska w różnice indywidualne w zachowaniu zwierząt; 3.3.  Wkład dziedziczności i środowiska w różnice indywidualne u ludzi: podstawowe paradygmaty i metody klasycznej genetyki zachowania; 3.4.  Zastosowanie genetyki molekularnej do badań nad zachowaniem; 3.5.  Geneza różnic indywidualnych w świetle teorii ewolucji; 3.6.  Podsumowanie; Część 2 : Inteligencja Rozdział 4. Definicja i struktura inteligencji; 4.1.  Czym jest inteligencja? Definicje; 4.2.  Struktura inteligencji; 4.3.  Podsumowanie; Rozdział 5 : Mechanizmy poznawcze leżące u podstaw inteligencji psychometrycznej; 5.1.  Związek inteligencji z czasem reakcji na proste bodźce; 5.2.  Procesy pamięci i uwagi leżące u podstaw inteligencji; 5.3.  Podsumowanie; Rozdział 6 : Korelaty biologiczne inteligencji; 6.1.  Czynność bioelektryczna mózgu a inteligencja; 6.2.  Metody obrazowania mózgu jako narzędzia wykorzystywane w poszukiwaniu związku między jego strukturą i funkcjonowaniem a inteligencją; 6.3.  Wielkość mózgu a inteligencja; 6.4.  Model plastyczności neuronalnej jako podłoże neurofizjologiczne inteligencji; 6.5.  Rola czynników genetycznych i środowiskowych w kształtowaniu różnic indywidualnych w inteligencji; 6.6.  Ewolucja mózgu a inteligencja; 6.7.  Podsumowanie; Rozdział 7 : Pomiar inteligencji: IQ – testy – charakterystyki demograficzne – kontrowersje i konsekwencje społeczne; 7.1. Testy inteligencji skonstruowane w pierwszych dekadach ubiegłego stulecia; 7.2.  Diagnoza inteligencji w warunkach polskich; 7.3.  Czym jest iloraz inteligencji?; 7.4. Kontrowersje i konsekwencje społeczne dotyczące testów inteligencji; 7.5. Charakterystyka inteligencji w aspekcie demograficznym; 7.6.  Kilka uwag odnośnie do relacji: testy inteligencji a pojęcie „inteligencja”; 7.7.  Podsumowanie; Rozdział 8 : Funkcjonalne znaczenie inteligencji i jej rola w praktyce; 8.1. Pionierskie badania Termana nad powodzeniem życiowym dzieci o wybitnej inteligencji: studium longitudinalne; 8.2.  Inteligencja a wykształcenie; 8.3. Związek inteligencji z wysokością dochodów, ubóstwem i patologią życia codziennego; 8.4.  Wnioski z badań nad funkcjonalnym znaczeniem inteligencji i próba całościowego ujęcia roli inteligencji jako predyktora powodzenia życiowego; 8.5.  Podsumowanie; Część 3 : Temperament; Rozdział 9 : Pionierzy współczesnych badań nad temperamentem; 9.1. Definicje temperamentu; 9.2. Teoria PEN – koncepcja trzech superczynników w ujęciu Eysencka; 9.3.  Model temperamentu Thomasa i Chess oparty na stylach zachowania; 9.4.  Podsumowanie; Rozdział 10 : Teorie temperamentu skoncentrowane na dziecku; 10.1.  Behawioralno-genetyczna teoria temperamentu; 10.2. Rozwojowy model temperamentu; 10.3.  Emocjonalna teoria temperamentu; 10.4.  Koncepcja temperamentu zahamowanego i niezahamowanego; 10.5. Podobieństwa i różnice między teoriami temperamentu dziecka; 10.6. Podsumowanie; Rozdział 11 : Funkcjonalne znaczenie temperamentu dzieci; 11.1. Temperament trudny i dobroć dopasowania jako konstrukty stanowiące podstawę pionierskich badań nad funkcjonalnym znaczeniem temperamentu dzieci; 11.2. Modele tłumaczące związek temperamentu z psychopatologią; 11.3. Temperament dziecka a zaburzenia internalizacyjne; 11.4. Temperament dziecka a zaburzenia eksternalizacyjne; 11.5. Temperament dziecka a zaburzenia eksternalizacyjne i internalizacyjne; 11.6. Cechy temperamentu dziecka a zespół ADHD; 11.7; Cechy temperamentu dziecka i młodzieży a funkcjonowanie poznawcze i osiągnięcia szkolne; 11.8. Podsumowanie; Rozdział 12 : Teorie temperamentu człowieka dorosłego; 12.1.  Neuropsychologiczny model temperamentu; 12.2. Teoria poszukiwania doznań; 12.3.  Psychobiologiczny model temperamentu; 12.4. Pozytywny i negatywny afekt jako dwa podstawowe wymiary temperamentu; 12.5. Regulacyjna teoria temperamentu; 12.6. Podsumowanie; Rozdział 13 : Funkcjonalne znaczenie temperamentu i jego mechanizmów biologicznych u osób dorosłych; 13.1.  Miejsce aktywacji w badaniach nad temperamentem; 13.2. Argumenty uzasadniające poszukiwanie związku między stresem i temperamentalnym czynnikiem ryzyka zaburzeń w zachowaniu oraz patologii; 13.3. Badania nad związkiem temperamentu osób dorosłych z konsekwencjami ekstremalnego stresu; 13.4. Związek cech temperamentu osób dorosłych z psychopatologią i innymi schorzeniami; 13.5. Rola cech temperamentu w funkcjonowaniu zawodowym; 13.6. Podsumowanie; Część 4 : Osobowość; Rozdział 14 : Osobowość jako zespół cech: od Allporta do modelu Wielkiej Piątki; 14.1. Gordon Allport – inicjator teorii osobowości opartych na pojęciu cechy; 14.2.  Szesnastoczynnikowy model osobowości w ujęciu Raymonda Cattella; 14.3. Leksykalne badania nad strukturą osobowości; 14.4. Psychometryczne badania nad strukturą osobowości w ramach modelu PMO; 14.5. Typy osobowości jako specyficzna konfiguracja czynników postulowanych w ramach modelu PMO; 14.6. Podsumowanie; Rozdział 15 : Rozwój osobowości w kontekście zmienności versus stałości i tendencja do sprowadzania jej struktury do jednego czynnika; 15.1. Od temperamentu do osobowości; 15.2. Stałość i zmienność cech temperamentu i osobowości; 15.3.  Czy Spearmanowski czynnik g znajdzie swój odpowiednik w obszarze osobowości?; 15.4.  Podsumowanie; Rozdział 16 : Funkcjonalne znaczenie cech osobowości wchodzących w skład Wielkiej Piątki; 16.1. Cechy osobowości a osiągnięcia akademickie – spojrzenie ogólne; 16.2.  Metaanalizy wyników badań dotyczących związku Wielkiej Piątki z działalnością akademicką – stan wiedzy z pierwszej dekady XXI stulecia; 16.3. Czynniki Wielkiej Piątki a różne aspekty działalności zawodowej; 16.4. Związek przedsiębiorczości z cechami osobowości; 16.5. Związek czynników Wielkiej Piątki z psychopatologią; 16.6. Podsumowanie; Część 5 : Styl jako konstrukt psychologiczny opisujący różnice indywidualne w sposobie funkcjonowania człowieka; Rozdział 17 : Pojęcie stylu i jego zastosowanie do charakterystyki różnic indywidualnych w sposobie funkcjonowania poznawczego; 17.1. Pojęcie stylu podkreślające różnice indywidualne w sposobie zachowania i przebiegu procesów psychicznych człowieka; 17.2. Wybrane koncepcje stylów poznawczych; 17.3. Style poznawcze jako system funkcjonalny; 17.4. Styl intuicyjny – analityczny i sposób jego pomiaru; 17.5. Podsumowanie; Rozdział 18 : Style radzenia sobie ze stresem; 18.1. Strategie i style radzenia sobie ze stresem; 18.2.  Koncepcje stylów i strategii radzenia sobie ze stresem i sposób ich pomiaru; 18.3. Model stylu twórczego zachowania; 18.4. Podsumowanie; Część 6 : Inteligencja emocjonalna; Rozdział 19 : Inteligencja emocjonalna: pojęcie, diagnoza i związek z innymi charakterystykami; 19.1. Etap rozwoju badań, na tle których powstała koncepcja inteligencji emocjonalnej; 19.2. Co rozumiemy przez inteligencję emocjonalną i jak przebiega jej rozwój?; 19.3. Diagnoza inteligencji emocjonalnej i jej związki z innymi charakterystykami indywidualnymi; 19.4. Wkład polskich badaczy w diagnozę i poznanie struktury inteligencji emocjonalnej; 19.5. Podsumowanie; Rozdział 20 : Funkcjonalne znaczenie inteligencji emocjonalnej; 20.1. Inteligencja emocjonalna wzbogaca wiedzę o roli czynników determinujących funkcjonowanie człowieka w różnych sytuacjach; 20.2. Inteligencja emocjonalna a osiągnięcia akademickie; 20.3. Rola inteligencji emocjonalnej w funkcjonowaniu zawodowym; 20.4. Inteligencja emocjonalna a zdrowie psychiczne; 20.5. Podsumowanie; Część 7 : Kreatywność; Rozdział 21 : Pojęcie kreatywności i metody jej pomiaru; 21.1. Pojęcie kreatywności; 21.2. Modele prezentujące wkład zmiennych determinujących twórczość; 21.3. Narzędzia służące do pomiaru kreatywności; 21.4. Narzędzia diagnostyczne kreatywności i osiągnięć twórczych stosowane w Polsce; 21.5.  Podsumowanie; Rozdział 22 : Kreatywność i aktywność twórcza a inne charakterystyki indywidualne; 22.1.  Kreatywność a inteligencja; 22.2.  Kreatywność a osobowość; 22.3.  Związek cech osobowości z działalnością twórczą; 22.4. Rola temperamentu jako czynnika związanego z kreatywnością i aktywnością twórczą; 22.5.  Podsumowanie; Rozdział 23. Funkcjonalne znaczenie kreatywności i aktywności twórczej; 23.1. Kreatywność a osiągnięcia szkolne; 23.2. Związek twórczości z psychopatologią; 23.3. Podsumowanie; Część 8 : Różnice indywidualne w zachowaniu zwierząt; Rozdział 24 : Czego możemy się dowiedzieć o osobowości i zdolnościach z badań nad zwierzętami?; 24.1. Początki badań nad różnicami indywidualnymi w zachowaniu zwierząt i ich wpływ na rozwój psychologii różnic indywidualnych; 24.2. Cechy osobowości/temperamentu jako przedmiot badań na kręgowcach; 24.3. Prawidłowości leżące u podstaw badań nad różnicami indywidualnymi w zachowaniu i charakterystykach osobowościowych zwierząt; 24.4. Różnice indywidualne w funkcjonowaniu poznawczym zwierząt – na przykładzie zachowania myszy; 24.5.  Badania nad zdolnościami poznawczymi naczelnych; 24.6. Diagnoza cech temperamentu/osobowości zwierząt na podstawie pięcioczynnikowego modelu osobowości; 24.7. Podsumowanie; Rozdział 25 : Cechy temperamentu/osobowości wybranych zwierząt domowych; 25.1. Cechy osobowości/temperamentu psa; 25.2. Cechy osobowości/temperamentu konia; 25.3. Podsumowanie.[K]